A- Adaptasyon nedir
Canlıların yaşadığı çevreye kalıtsal uyumuna adaptasyon denir. Adaptasyonla canlı yaşama şansı artar. Adaptasyonda gen yapısı değiştiği için kazanılan özellikler sonraki nesillere aktarılır.
Canlılarda meydana gelen adaptasyonlar biyolojik çeşitliliğe katkı sağlamaktadır.Canlılar yaşamını kolaylaştıran çeşitli adaptasyonlar gösterirler.
- Beslenme: Kuşların beslenmek için göç etmesi
- Barınma: Canlıların barınmak için yuva yapmaları
- Üreme: Bitkilerde tohumun çimlenebilmesi için besin depo etmesi, tozlaşmayı sağlamak için bal özü salgılamaları, tohumlarının kalın kabukla sarılmış olması
- Avlanma: Kutup ayılarının avına fark edilmeden yaklaşabilmesi için beyaz olması
- Düşmanlarından korunma: Çekirgenin kuşlardan gizlenebilmesi için yeşil renkte olması
- Bulundukları iklime uyum sağlama: Kutup ayılarının yağ depolaması ve kalın kürkünün olması
B- Adaptasyona örnekler
1. Kutup ayısıBeyaz renkli olması, geniş ayakları olması, yağ depo etmesi
2. Deve
Uzun kirpikli olması, hörgücünde su tutması, kulağını kıllı olması, geniş ayakları olması
3. Nilüfer
Geniş yaprakları olması, yapraklarında hava boşlukları olması
4. KaktüsDiken yaprakları olması, gövdesinde su depo etmesi
5. Ördek ve KazSuda yüzmek için ayaklarının perdeli olması
6. ZebraÇizgili görünüme sahip olması
7. PenguenAyakları perdeli olması, deri altında yağ depolaması
8. Deve kuşuBacakları uzun ve kaslı olması
9. KartalAyaklarında sivri pençeleri olması, gagasının sivri olması
10. Köpek balığıSırt ve karın bölgelerinin farklı renkte olması (Fark edilmeyi zorlaştırır)
11. Tırpana balığıKuyruğunda elektrik üretmesi (Karşı cinsle iletişim kurma, düşmanlarından korunma)
12. BalıklarFazla sayıda yumurta ve sperm üretme (Üreme şansını artırır)
13. KurbağaSinekleri yakalayabilmek için dilinin uzun olması
Derilerinin nemli olması
Ayaklarının perdeli olması
Fazla sayıda yumurta üretmeleri (Üreme)
Erkek kurbağaların vıraklayarak dişilerin dikkatini çekmesi (Üreme)
14. BukalemunBulunduğu ortama göre renk değiştirmesi
15. YarasaKaranlıkta avlanmak ve yön bulabilmek için ses dalgalarını kullanması
16. ÖrümcekAğ örebilmesi
17. FilUzun hortumu, büyük kulaklarının olması
18. Palmiye ağaçlarıTerlemeyi kolaylaştıran geniş yapraklarının olması
Ayrıca
- Ağaçların yapraklarını dökmesi
- Göçmen kuşların göç etmesi
- Bazı canlıların kış uykusuna yatması
- Çölde yaşayan canlıların uzun kulaklı ve kuyruklu olması
- Soğuk bölgelerde yaşayan canlıların kısa kulaklı olması da adaptasyondur.
Varyasyon (Tür içi çeşitlilik)
Aynı türe ait canlıların farklı ekosistemlerde farklı özellikler kazanmasına varyasyon (tür içi çeşitlilik) denir.
Varyasyona ÖrneklerKara kaplumbağası ve su kaplumbağası
İnsanlarda ten renginin, göz renginin farklı olması
Ayılarının değişik renklerde olması
Doğal Seçilim (Seleksiyon)
Doğaya uyum sağlayan canlıların yaşamına devam etmesi, uyum sağlayamayanların ise yok olmasına doğal seçilim (seleksiyon) denir.
