SMMM Temel Hukuk - Türk Anayasasına Göre Devlet Organları Konu Anlatımı
Sitemizin bu bölümünde SMMM Staja Başlama Temel Hukuk - iTürk Anayasasına Göre Devlet Organlarıi konusunu anlatacağız. SMMM Temel Hukuk Eğitim Setini sahip olarak, uzman kadromuz ile hazırlanan SMMM Temel Hukuk Eğitim Setimde konu anlatımı, bütün konuya ait soru çözümlerini, çıkmış soru çözümleri, çıkabilecek sorularını rahatlıkla bulabilirsiniz.
Devletin Temel Organları
Güçler ayrılığı ilkesine bağlı olarak Anayasa'da yasama, yürütme ve yargı organları ile kimi kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetkileri düzenlenmiştir.
Başkentten yönetilen idari sisteme MERKEZİ YÖNETİM denir. Merkezi yönetimin başında cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar kurulu bulunur.
Devlet, yönetme görevini; YASAMA, YÜRÜTME ve YARGI ORGANLARI ile gerçekleştirir.
T.C.'nin Yönetim Yapısı
Yasama: Kanun yapma demektir. Anayasa'mız kanun yapma yetkisini TBMM'ye vermiştir. TBMM genel seçimlerle belirlenen 550 milletvekilinden oluşur. 22 Temmuz 2007 tarihinde seçimler yapılmıştır.
Yürütme: TBMM tarafından çıkarılan kanunların uygulanmasıdır. Kanunları uygulama görevi cumhurbaşkanı, başbakan ve Bakanlar Kurulu'na aittir.
Yargı: Devletin yargı görevi bağımsızdır. Anayasa'mıza göre bağımsız mahkemeler tarafından yürütülür. Yasalar önünde herkes eşittir.
1. Yasama Organı
Yasama, kanun çıkarna yetkisine sahip mekanizmadır. Türkiye'de yasama yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce kullanılır.
1982 Anayasası'nın 7’nci maddesi,
“Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisi'nindir. Bu yetki devredilemez.”
demektedir. Ancak Anayasa, “yasama yetkisi”nin ne olduğunu tanımlamamaktadır. Bununla birlikte biz, 7'nci maddeden yola çıkarak, yasama yetkisinin en azından “Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne ait bir yetki” olduğunu söyleyebiliriz. “Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yetkileri” ise 1982 Anayasası'nın 87’nci maddesinde sayılmıştır. O halde yasama yetkisini,
“Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne ait ve 1982 Anayasası'nın 87’nci maddesinde sayılan yetkilerdir.” şeklinde tanımlayabiliriz.
Yönetim
Yönetim, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve yasayla düzenlenir. Yönetimin kuruluş ve görevleri merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır. Türkiye, merkezi yönetim olarak iller, ilçeler, bucaklar ve köyler biçiminde yapılanmıştır. Yerel yönetimler; il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir. Bunlar il, belde ve köy halkının yerel ortak gereksinmelerini karşılamak üzere, karar organları seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir.
3. Yargı
Yargı, adalet, hüküm. Yürütmeyi denetleyen ve vatandaşların yasal haklarını kanun önünde koruması için çalışan erk.
Türkiye'de yargı yetkisi bağımsız mahkemeler ve yüksek yargı organları tarafından kullanılır. Anayasa'da yargı bölümü, hukuk devleti ilkesi esas alınarak mahkemelerin ve yargıçların bağımsızlığı ve yargıç güvencesi temeli üzerine oturtulmuştur. Bu, hak arama özgürlüğünün gereği, insan hak ve özgürlüklerinin güvencesidir.
Duruşmalar, özel durumlarda kararla belirlenen kapalılık dışında herkese açıktır. Suç ve cezada yasallık ilkesi, ceza sorumluluğunun kişisel olması, suçsuzluk karinesi geçerlidir. Herkesin yargıç önünde hak arama özgürlüğü vardır.
Anayasa'da işlevsel yönden üçlü yargı sistemi benimsenmiş ve buna göre yargı mercileri adli yargı, idari yargı ve özel yargı yerleri biçiminde ayrılmıştır. Adli ve idari yargı iki derecelidir. Anayasa'da yer alan özel yargı mercileri, askeri mahkemeler ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri'dir.
Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Uyuşmazlık Mahkemesi, Anayasa'nın yargı bölümünde yer verilen yüksek mahkemelerdir. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay yine Anayasa'nın yargı bölümünde yer alan özel görevli iki kuruluştur.